Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997r. o ochronie zwierzat.

U S T AWA
z dnia 21 sierpnia 1997 r.
o ochronie zwierząt

Rozdział 1
Przepisy ogólne

Art. 1. 1. Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest
rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.
2. W sprawach nieuregulowanych w ustawie do zwierząt stosuje się odpowiednio
przepisy dotyczące rzeczy.
3. Organy administracji publicznej podejmują działania na rzecz ochrony
zwierząt, współdziałając w tym zakresie z odpowiednimi instytucjami i organizacjami
krajowymi i międzynarodowymi.

Art. 2. 1. Ustawa reguluje postępowanie ze zwierzętami kręgowymi, w tym
zwierzętami kręgowymi wykorzystywanymi w celach naukowych lub edukacyjnych
w zakresie nieuregulowanym w ustawie z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt
wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych (Dz. U. z 2021 r. poz.
1331 i 2338).
2. (uchylony)

Art. 3. W celu realizacji przepisów ustawy Inspekcja Weterynaryjna oraz inne
właściwe organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego współdziałają z
samorządem lekarsko-weterynaryjnym oraz z innymi instytucjami i organizacjami
społecznymi, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.

Art. 3a. Do postępowań w sprawach:
1) o których mowa w art. 10, art. 13 oraz art. 24a,
2) dotyczących uchylenia, zmiany lub stwierdzenia nieważności decyzji wydanej
na podstawie art. 10, art. 13 lub art. 24a oraz w sprawach wznowienia
postępowania zakończonego wydaniem takiej decyzji
– nie stosuje się przepisów art. 29 i art. 32 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo
przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162 i 2105 oraz z 2022 r. poz. 24) oraz działu
III ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności
Gospodarczej i Punkcie Informacji dla Przedsiębiorcy (Dz. U. z 2020 r. poz. 2296 i
2320 oraz z 2021 r. poz. 1641 i 2105).

Art. 4. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
1) (uchylony)
2) „humanitarnym traktowaniu zwierząt” – rozumie się przez to traktowanie
uwzględniające potrzeby zwierzęcia i zapewniające mu opiekę i ochronę;
3) „konieczności bezzwłocznego uśmiercenia” – rozumie się przez to obiektywny
stan rzeczy stwierdzony, w miarę możliwości, przez lekarza weterynarii,
polegający na tym, że zwierzę może dalej żyć jedynie cierpiąc i znosząc ból,
a moralnym obowiązkiem człowieka staje się skrócenie cierpień zwierzęcia;
4) „menażerii objazdowej” – rozumie się przez to przedsiębiorcę wykonującego
działalność w zakresie organizowania obwoźnych wystaw zwierząt;
5) (uchylony)
6) „ogłuszaniu zwierzęcia” – rozumie się przez to metodę profesjonalnego
całkowitego wyłączenia świadomości zwierzęcia, trwającego aż do jego śmierci;
7) „okrutnych metodach w chowie lub hodowli zwierząt” – rozumie się przez to
działania lub zaniechania człowieka prowadzące w sposób oczywisty do zmian
patologicznych w organizmie zwierzęcia (somatycznych lub psychicznych),
zwłaszcza w postaci skutków znoszenia dotkliwego bólu, przymuszania do
określonego zachowania się (uległości) głodem, pragnieniem, działaniem prądu
elektrycznego (z wyjątkiem używania pastuchów elektrycznych, treserów oraz
urządzeń elektrycznych służących do przepędu zwierząt) bądź innymi zabiegami
tego rodzaju, w szczególności karmienie i pojenie zwierząt przemocą;
8) „okrutnym traktowaniu” – rozumie się przez to wymienione w ustawie przypadki
znęcania się nad zwierzętami oraz inne postępowanie właściciela bądź innej
osoby, prowadzące do skutków porównywalnych ze skutkami znęcania się;
9) „pielęgnacji” – rozumie się przez to wszystkie aspekty relacji pomiędzy
człowiekiem a zwierzęciem, w szczególności uruchamiane przez człowieka
zasoby materialne i niematerialne, aby uzyskać i utrzymać u zwierzęcia stan
fizyczny i psychiczny, w którym najlepiej ono znosi warunki bytowania
narzucone przez człowieka;
10) „przeciążaniu zwierząt” – rozumie się przez to zmuszanie do nadmiernego
wysiłku energetycznego, nieodpowiadającego możliwościom kondycyjnym
zwierzęcia ze względu na jego stan fizyczny i zdrowotny;
11) „rażącym zaniedbaniu” – rozumie się przez to drastyczne odstępstwo od
określonych w ustawie norm postępowania ze zwierzęciem, a w szczególności w
zakresie utrzymywania zwierzęcia w stanie zagłodzenia, brudu, nieleczonej
choroby, w niewłaściwym pomieszczeniu i nadmiernej ciasnocie;
12) „szczególnym okrucieństwie” – rozumie się przez to przedsiębranie przez
sprawcę działań charakteryzujących się drastycznością form i metod, a zwłaszcza
działanie w sposób wyszukany lub powolny, obliczony z premedytacją na
zwiększenie rozmiaru cierpień i czasu ich trwania;
13) „ubojni” – rozumie się przez to każdy zakład pozostający pod państwową
kontrolą sanitarną i weterynaryjną, przeznaczony do wykonywania uboju
zwierząt;
14) „uwięzi” – rozumie się przez to wszelkie urządzenia mechaniczne krępujące
swobodę ruchów zwierzęcia, w zakresie możliwości przemieszczania się ponad
ustalony zakres, jak też niektóre urządzenia do kierowania ruchami zwierzęcia w
sposób zamierzony przez człowieka;
15) „właściwych warunkach bytowania” – rozumie się przez to zapewnienie
zwierzęciu możliwości egzystencji, zgodnie z potrzebami danego gatunku, rasy,
płci i wieku;
16) „zwierzętach bezdomnych” – rozumie się przez to zwierzęta domowe lub
gospodarskie, które uciekły, zabłąkały się lub zostały porzucone przez
człowieka, a nie ma możliwości ustalenia ich właściciela lub innej osoby, pod
której opieką trwale dotąd pozostawały;
17) „zwierzętach domowych” – rozumie się przez to zwierzęta tradycyjnie
przebywające wraz z człowiekiem w jego domu lub innym odpowiednim
pomieszczeniu, utrzymywane przez człowieka w charakterze jego towarzysza;
18) „zwierzętach gospodarskich” – rozumie się przez to zwierzęta gospodarskie w
rozumieniu przepisów o organizacji hodowli i rozrodzie zwierząt gospodarskich;
19) „zwierzętach laboratoryjnych” – rozumie się przez to zwierzęta laboratoryjne w
rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 15 stycznia 2015 r. o ochronie
zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych lub edukacyjnych;
20) „zwierzętach wykorzystywanych do celów specjalnych” – rozumie się przez to
zwierzęta, których profesjonalna tresura oraz używanie odbywa się na podstawie
odrębnych przepisów, regulujących szczegółowe zasady działania jednostek Sił
Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, Agencji Wywiadu, Policji, Straży
Granicznej i innych formacji podległych ministrowi właściwemu do spraw
wewnętrznych, Krajowej Administracji Skarbowej, ratownictwa oraz
regulujących zasady szkolenia i wykorzystania psów – przewodników osób
ociemniałych;
21) „zwierzętach wolno żyjących (dzikich)” – rozumie się przez to zwierzęta
nieudomowione żyjące w warunkach niezależnych od człowieka;
22) (uchylony)
23) (uchylony)
24) „kurczętach brojlerach” – rozumie się przez to ptaki z gatunku Gallus gallus
utrzymywane w celu pozyskania mięsa;
25) „schronisku dla zwierząt” – rozumie się przez to miejsce przeznaczone do opieki
nad zwierzętami domowymi spełniające warunki określone w ustawie z dnia 11
marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych
zwierząt (Dz. U. z 2020 r. poz. 1421).

Art. 5. Każde zwierzę wymaga humanitarnego traktowania.

Art. 6. 1. Zabrania się zabijania zwierząt, z wyjątkiem:
1) uboju i uśmiercania zwierząt gospodarskich oraz uśmiercania dzikich ptaków i
ssaków utrzymywanych przez człowieka w celu pozyskania mięsa i skór,
2) połowu ryb zgodnie z przepisami o rybołówstwie i rybactwie śródlądowym,
3) konieczności bezzwłocznego uśmiercenia,
4) działań niezbędnych do usunięcia poważnego zagrożenia sanitarnego ludzi lub
zwierząt,
4a) zabicia lub poddania ubojowi zwierząt gospodarskich z nakazu powiatowego
lekarza weterynarii, o którym mowa w art. 33b ust. 1,
5) usuwania osobników bezpośrednio zagrażających ludziom lub innym
zwierzętom, jeżeli nie jest możliwy inny sposób usunięcia zagrożenia,
6) polowań, odstrzałów i ograniczania populacji zwierząt łownych,
7) usypiania ślepych miotów,
8) czynności podlegających zakazom w stosunku do gatunków chronionych,
określonym w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z
2021 r. poz. 1098 i 1718 oraz z 2022 r. poz. 84) wykonywanych na podstawie
właściwych zezwoleń,
9) uśmiercania zwierząt należących do:
a) inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Unii
w rozumieniu art. 3 pkt 3 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady
(UE) nr 1143/2014 z dnia 22 października 2014 r. w sprawie działań
zapobiegawczych i zaradczych w odniesieniu do wprowadzania
i rozprzestrzeniania inwazyjnych gatunków obcych (Dz. Urz. UE L 317
z 04.11.2014, str. 35, z późn. zm.2),
b) inwazyjnych gatunków obcych stwarzających zagrożenie dla Polski,
umieszczonych na liście inwazyjnych gatunków obcych stwarzającychzagrożenie
dla Polski określonej w przepisach wydanych na podstawie
art. 23 ust. 1 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach obcych (Dz. U.
poz. 1718),
c) inwazyjnych gatunków obcych, które prawdopodobnie spełniają kryteria
uznania ich za inwazyjne gatunki obce stwarzające zagrożenie dla Unii,
umieszczonych na liście inwazyjnych gatunków obcych, które
prawdopodobnie spełniają kryteria uznania ich za inwazyjne gatunki obce
stwarzające zagrożenie dla Unii, określonej w przepisach wydanych na
podstawie art. 30 ust. 1 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o gatunkach
obcych
– prowadzonych zgodnie z art. 33 oraz przepisami odrębnymi.
1a. Zabrania się znęcania nad zwierzętami.
2. Przez znęcanie się nad zwierzętami należy rozumieć zadawanie albo
świadome dopuszczanie do zadawania bólu lub cierpień, a w szczególności:
1) umyślne zranienie lub okaleczenie zwierzęcia, niestanowiące dozwolonego
prawem zabiegu lub procedury w rozumieniu art. 2 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 15
stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów naukowych
lub edukacyjnych, w tym znakowanie zwierząt stałocieplnych przez wypalanie
lub wymrażanie, a także wszelkie zabiegi mające na celu zmianę wyglądu
zwierzęcia i wykonywane w celu innym niż ratowanie jego zdrowia lub życia, a
w szczególności przycinanie psom uszu i ogonów (kopiowanie);
1a) znakowanie zwierząt stałocieplnych przez wypalanie lub wymrażanie;
2) (uchylony)
3) używanie do pracy albo w celach sportowych lub rozrywkowych zwierząt
chorych, a także zbyt młodych lub starych oraz zmuszanie ich do czynności,
których wykonywanie może spowodować ból;
4) bicie zwierząt przedmiotami twardymi i ostrymi lub zaopatrzonymi w urządzenia
obliczone na sprawianie specjalnego bólu, bicie po głowie, dolnej części brzucha,
dolnych częściach kończyn;
5) przeciążanie zwierząt pociągowych i jucznych ładunkami w oczywisty sposób
nieodpowiadającymi ich sile i kondycji lub stanowi dróg lub zmuszanie takich
zwierząt do zbyt szybkiego biegu;

6) transport zwierząt, w tym zwierząt hodowlanych, rzeźnych i przewożonych na
targowiska, przenoszenie lub przepędzanie zwierząt w sposób powodujący ich
zbędne cierpienie i stres;
7) używanie uprzęży, pęt, stelaży, więzów lub innych urządzeń zmuszających
zwierzę do przebywania w nienaturalnej pozycji, powodujących zbędny ból,
uszkodzenia ciała albo śmierć;
8) dokonywanie na zwierzętach zabiegów i operacji chirurgicznych przez osoby
nieposiadające wymaganych uprawnień bądź niezgodnie z zasadami sztuki
lekarsko-weterynaryjnej, bez zachowania koniecznej ostrożności i oględności
oraz w sposób sprawiający ból, któremu można było zapobiec;
9) złośliwe straszenie lub drażnienie zwierząt;
10) utrzymywanie zwierząt w niewłaściwych warunkach bytowania, w tym
utrzymywanie ich w stanie rażącego zaniedbania lub niechlujstwa, bądź w
pomieszczeniach albo klatkach uniemożliwiających im zachowanie naturalnej
pozycji;
11) porzucanie zwierzęcia, a w szczególności psa lub kota, przez właściciela bądź
przez inną osobę, pod której opieką zwierzę pozostaje;
12) stosowanie okrutnych metod w chowie lub hodowli zwierząt;
13) (uchylony)
14) (uchylony)
15) organizowanie walk zwierząt;
16) obcowanie płciowe ze zwierzęciem (zoofilia);
17) wystawianie zwierzęcia domowego lub gospodarskiego na działanie warunków
atmosferycznych, które zagrażają jego zdrowiu lub życiu;
18) transport żywych ryb lub ich przetrzymywanie w celu sprzedaży bez dostatecznej
ilości wody umożliwiającej oddychanie;
19) utrzymywanie zwierzęcia bez odpowiedniego pokarmu lub wody przez okres
wykraczający poza minimalne potrzeby właściwe dla gatunku.

Art. 7. 1. Zwierzę traktowane w sposób określony w art. 6 ust. 2 może być
czasowo odebrane właścicielowi lub opiekunowi na podstawie decyzji wójta
(burmistrza, prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce pobytu zwierzęcia
i przekazane:
1) schronisku dla zwierząt, jeżeli jest to zwierzę domowe lub laboratoryjne, lub
2) gospodarstwu rolnemu wskazanemu przez wójta (burmistrza, prezydenta
miasta), jeżeli jest to zwierzę gospodarskie, lub
[3) ogrodowi zoologicznemu lub schronisku dla zwierząt, jeżeli jest to zwierzę
wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych,
sportowych lub utrzymywane w ogrodach zoologicznych.]
3) ogrodowi zoologicznemu, schronisku dla zwierząt, azylowi dla zwierząt
lub Centralnemu Azylowi dla Zwierząt, o którym mowa w ustawie z dnia
4 listopada 2022 r. o Centralnym Azylu dla Zwierząt (Dz. U. poz. 2375),
jeżeli jest to zwierzę wykorzystywane do celów rozrywkowych,
widowiskowych, filmowych, sportowych lub utrzymywane w ogrodach
zoologicznych.>
1a. Decyzja, o której mowa w ust. 1, podejmowana jest z urzędu po uzyskaniu
informacji od Policji, straży gminnej, lekarza weterynarii lub upoważnionego
przedstawiciela organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona
zwierząt.
1b. Przekazanie zwierzęcia, o którym mowa w ust. 1, następuje za zgodą
podmiotu, któremu zwierzę ma być przekazane.
1c. W przypadku braku zgody, o której mowa w ust. 1b, lub wystąpienia innych
okoliczności uniemożliwiających przekazanie zwierzęcia podmiotom, o których
mowa w ust. 1, zwierzę może zostać nieodpłatnie przekazane innej osobie prawnej lub
jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej albo osobie fizycznej,
która zapewni mu właściwą opiekę.
2. Decyzja, o której mowa w ust. 1, podlega natychmiastowemu wykonaniu.
2a. Od decyzji, o której mowa w ust. 1, przysługuje prawo wniesienia odwołania
do samorządowego kolegium odwoławczego w terminie 3 dni od daty doręczenia
decyzji. Samorządowe kolegium odwoławcze rozpoznaje odwołanie w terminie 7 dni.
3. W przypadkach niecierpiących zwłoki, gdy dalsze pozostawanie zwierzęcia u
dotychczasowego właściciela lub opiekuna zagraża jego życiu lub zdrowiu, policjant,
strażnik gminny lub upoważniony przedstawiciel organizacji społecznej, której
statutowym celem działania jest ochrona zwierząt, odbiera mu zwierzę, zawiadamiając
o tym niezwłocznie wójta (burmistrza, prezydenta miasta), celem podjęcia decyzji w
przedmiocie odebrania zwierzęcia.
4. W przypadkach, o których mowa w ust. 1 i 3, kosztami transportu, utrzymania
i koniecznego leczenia zwierzęcia obciąża się jego dotychczasowego właściciela lub
opiekuna.
5. Do należności z tytułu kosztów określonych w ust. 4 stosuje się przepisy o
postępowaniu egzekucyjnym w administracji.
6. Odebrane zwierzę podlega zwrotowi, jeżeli sąd nie orzeknie w trybie art. 35
ust. 3 przepadku zwierzęcia, a także jeżeli postępowanie karne w tej sprawie zostanie
umorzone.

Art. 8. 1. (uchylony)
2. Minister właściwy do spraw oświaty i wychowania uwzględni problematykę
ochrony zwierząt w podstawie programowej kształcenia ogólnego.
3. Zarząd województwa przygotowuje i wykonuje program upowszechniania
znajomości przepisów ustawy wśród rolników przez wojewódzkie ośrodki doradztwa
rolniczego.
4. (uchylony)
5. Zadania samorządu województwa, o których mowa w art. 13 ust. 1, art. 22 ust.
1, art. 22a i art. 33a ust. 2, są zadaniami z zakresu administracji rządowej.

Rozdział 2
Zwierzęta domowe

Art. 9. 1. Kto utrzymuje zwierzę domowe, ma obowiązek zapewnić mu
pomieszczenie chroniące je przed zimnem, upałami i opadami atmosferycznymi, z
dostępem do światła dziennego, umożliwiające swobodną zmianę pozycji ciała,
odpowiednią karmę i stały dostęp do wody.
2. Zabrania się trzymania zwierząt domowych na uwięzi w sposób stały dłużej
niż 12 godzin w ciągu doby lub powodujący u nich uszkodzenie ciała lub cierpienie
oraz niezapewniający możliwości niezbędnego ruchu. Długość uwięzi nie może być
krótsza niż 3 m.

Art. 9a. Osoba, która napotka porzuconego psa lub kota, w szczególności
pozostawionego na uwięzi, ma obowiązek powiadomić o tym najbliższe schronisko
dla zwierząt, straż gminną lub Policję.

Art. 10. 1. Prowadzenie hodowli lub utrzymywanie psa rasy uznawanej za
agresywną wymaga zezwolenia wydanego przez wójta (burmistrza, prezydenta
miasta) właściwego ze względu na planowane miejsce prowadzenia hodowli lub
utrzymywania psa na wniosek osoby zamierzającej prowadzić taką hodowlę lub
utrzymywać takiego psa.
2. Zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie wydaje się, a wydane cofa się, jeżeli
pies będzie lub jest utrzymywany w warunkach i w sposób, które stanowią zagrożenie
dla ludzi lub zwierząt.
2a. Organem właściwym w sprawie cofnięcia zezwolenia, o którym mowa w ust.
1, jest wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce
prowadzenia hodowli lub utrzymywania psa.
2b. W razie zmiany miejsca prowadzenia hodowli lub utrzymywania psa
właściwy organ dokonuje zmiany zezwolenia, o którym mowa w ust. 1.
2c. Rozstrzygnięcia w sprawie wydania zezwolenia oraz cofnięcia zezwolenia, o
którym mowa w ust. 1, są podejmowane w formie decyzji administracyjnej.
3. Minister właściwy do spraw administracji publicznej, po zasięgnięciu opinii
Związku Kynologicznego w Polsce, ustala, w drodze rozporządzenia, wykaz ras psów
uznawanych za agresywne, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia
bezpieczeństwa ludzi i zwierząt.

Art. 10a. 1. Zabrania się:
1) wprowadzania do obrotu zwierząt domowych na targowiskach, targach i
giełdach;
2) prowadzenia targowisk, targów i giełd ze sprzedażą zwierząt domowych;
3) wprowadzania do obrotu psów i kotów poza miejscami ich chowu lub hodowli.
2. Zabrania się rozmnażania psów i kotów w celach handlowych.
3. Zabrania się puszczania psów bez możliwości ich kontroli i bez oznakowania
umożliwiającego identyfikację właściciela lub opiekuna.
4. Zakaz, o którym mowa w ust. 3, nie dotyczy terenu prywatnego, jeżeli teren
ten jest ogrodzony w sposób uniemożliwiający psu wyjście.
5. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 3, nie dotyczy podmiotów prowadzących
schroniska dla zwierząt oraz organizacji społecznych, których statutowym celem
działania jest ochrona zwierząt.
6. Zakaz, o którym mowa w ust. 2, nie dotyczy hodowli zwierząt
zarejestrowanych w ogólnokrajowych organizacjach społecznych, których
statutowym celem jest działalność związana z hodowlą rasowych psów i kotów.

Art. 10b. 1. Zabrania się nabywania:
1) zwierząt domowych na targowiskach, targach i giełdach;
2) psów i kotów poza miejscami ich chowu lub hodowli.
2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nie dotyczy nabycia psów i kotów od
podmiotów prowadzących schroniska dla zwierząt oraz organizacji społecznych,
których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.

Art. 11. 1. Zapobieganie bezdomności zwierząt i zapewnienie opieki
bezdomnym zwierzętom oraz ich wyłapywanie należy do zadań własnych gmin.
2. Minister właściwy do spraw administracji publicznej w porozumieniu z
ministrem właściwym do spraw środowiska określi, w drodze rozporządzenia, zasady
i warunki wyłapywania bezdomnych zwierząt.
3. Zabrania się odławiania zwierząt bezdomnych bez zapewnienia im miejsca w
schronisku dla zwierząt, chyba że zwierzę stwarza poważne zagrożenie dla ludzi lub
innych zwierząt. Odławianie bezdomnych zwierząt odbywa się wyłącznie na
podstawie uchwały rady gminy, o której mowa w art. 11a.
4. Organizacje społeczne, których statutowym celem działania jest ochrona
zwierząt, mogą zapewniać bezdomnym zwierzętom opiekę i w tym celu prowadzić
schroniska dla zwierząt, w porozumieniu z właściwymi organami samorządu
terytorialnego.

Art. 11a. 1. Rada gminy wypełniając obowiązek, o którym mowa w art. 11 ust.
1, określa, w drodze uchwały, corocznie do dnia 31 marca, program opieki nad
zwierzętami bezdomnymi oraz zapobiegania bezdomności zwierząt.
2. Program, o którym mowa w ust. 1, obejmuje w szczególności:
1) zapewnienie bezdomnym zwierzętom miejsca w schronisku dla zwierząt;
2) opiekę nad wolno żyjącymi kotami, w tym ich dokarmianie;
3) odławianie bezdomnych zwierząt;
4) obligatoryjną sterylizację albo kastrację zwierząt w schroniskach dla zwierząt;
5) poszukiwanie właścicieli dla bezdomnych zwierząt;
6) usypianie ślepych miotów;
7) wskazanie gospodarstwa rolnego w celu zapewnienia miejsca dla zwierząt
gospodarskich;
8) zapewnienie całodobowej opieki weterynaryjnej w przypadkach zdarzeń
drogowych z udziałem zwierząt.
3. Program, o którym mowa w ust. 1, może obejmować plan znakowania
zwierząt w gminie.
3a. Program, o którym mowa w ust. 1, może obejmować plan sterylizacji lub
kastracji zwierząt w gminie, przy pełnym poszanowaniu praw właścicieli zwierząt lub
innych osób, pod których opieką zwierzęta pozostają.
4. Realizacja zadań, o których mowa w ust. 2 pkt 3–6, może zostać powierzona
podmiotowi prowadzącemu schronisko dla zwierząt.
5. Program, o którym mowa w ust. 1, zawiera wskazanie wysokości środków
finansowych przeznaczonych na jego realizację oraz sposób wydatkowania tych
środków. Koszty realizacji programu ponosi gmina.
6. Projekt programu, o którym mowa w ust. 1, przygotowuje wójt (burmistrz,
prezydent miasta).
7. Projekt programu, o którym mowa w ust. 1, wójt (burmistrz, prezydent miasta)
najpóźniej do dnia 1 lutego przekazuje do zaopiniowania:
1) właściwemu powiatowemu lekarzowi weterynarii;
2) organizacjom społecznym, których statutowym celem działania jest ochrona
zwierząt, działającym na obszarze gminy;
3) dzierżawcom lub zarządcom obwodów łowieckich, działających na obszarze
gminy.
8. Podmioty, o których mowa w ust. 7, w terminie 21 dni od dnia otrzymania
projektu programu, o którym mowa w ust. 1, wydają opinie o projekcie. Niewydanie
opinii w tym terminie uznaje się za akceptację przesłanego programu.

Rozdział 3
Zwierzęta gospodarskie

Art. 12. 1. Kto utrzymuje zwierzęta gospodarskie jest obowiązany do
zapewnienia im opieki i właściwych warunków bytowania.
2. Warunki chowu lub hodowli zwierząt nie mogą powodować urazów i
uszkodzeń ciała lub innych cierpień.
3. (uchylony)
3a. (uchylony)
4. Zabrania się tuczu gęsi i kaczek na stłuszczone wątroby.
4a. Z zastrzeżeniem ust. 4b zabrania się utrzymywania cieląt:
1) powyżej 8 tygodnia życia w pojedynczych boksach;
2) na uwięzi, z wyjątkiem pory karmienia, a w czasie jej trwania nie dłużej niż jedną
godzinę.
4b. Przepis ust. 4a pkt 1 nie dotyczy gospodarstw rolnych, w których
jednocześnie utrzymywane jest mniej niż 6 cieląt.
5. Obsada zwierząt ponad ustalone normy powierzchni dla danego gatunku,
wieku i stanu fizjologicznego jest zabroniona.
6. Zabrania się importu zwierząt i produktów zwierzęcych uzyskanych w wyniku
chowu lub hodowli z naruszeniem przepisów niniejszej ustawy.
6a. Utrzymujący zwierzęta gospodarskie przechowuje przez okres 3 lat
dokumentację weterynaryjną dotyczącą przebiegu leczenia, przeprowadzonych
zabiegów weterynaryjnych oraz padłych zwierząt.
7. Minister właściwy do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia,
wymagania i sposób postępowania przy utrzymywaniu gatunków zwierząt
gospodarskich, dla których normy ochrony zostały określone w przepisach Unii
Europejskiej obowiązujących w tym zakresie, mając na względzie zapewnienie tym
zwierzętom właściwych warunków bytowania i opieki oraz wpływ tych warunków na
zdrowie i dobrostan zwierząt.
8. Minister właściwy do spraw rolnictwa może określić, w drodze
rozporządzenia, minimalne warunki utrzymywania gatunków zwierząt gospodarskich
innych niż wymienione w ust. 7, mając na względzie zapewnienie tym zwierzętom
właściwych warunków bytowania.

Art. 12a. 1. Posiadacz kurnika, w którym są utrzymywane kurczęta brojlery,
zwany dalej „posiadaczem kurnika”, sprawuje samodzielnie opiekę nad kurczętami
brojlerami lub zapewnia sprawowanie tej opieki przez osoby, które:
1) odbyły szkolenie w zakresie przepisów dotyczących ochrony kurcząt brojlerów
lub
2) sprawowały opiekę nad kurczętami brojlerami nieprzerwanie od dnia 30 czerwca
2009 r. do dnia 30 czerwca 2010 r., lub
3) ukończyły szkolenie w zakresie warunków utrzymywania zwierząt
gospodarskich, które zostało przeprowadzone w okresie od dnia 1 maja 2004 r.
do dnia 30 czerwca 2010 r., i mają zaświadczenie potwierdzające ukończenie
takiego szkolenia, lub
4) są absolwentami szkół prowadzących kształcenie:
a) w zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa branżowego
określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy z dnia
14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082), lub
b) w zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego
określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 46 ust. 1 ustawy z dnia
14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe w brzmieniu obowiązującym przed
dniem 1 września 2019 r., lub
c) w zawodach ujętych w klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego
określonej w przepisach wydanych na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy z dnia
7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2021 r. poz. 1915)
w brzmieniu obowiązującym przed dniem 1 września 2017 r.
– związanych z chowem lub hodowlą zwierząt, lub
5) są absolwentami szkół wyższych na kierunku weterynaria, zootechnika lub
rolnictwo
– zwane dalej „opiekunami”.
2. Posiadacz kurnika może powierzyć opiekę nad kurczętami brojlerami również
osobie prawnej albo jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej,
jeżeli podmioty te zapewnią, że opiekę nad kurczętami brojlerami będą sprawować
osoby spełniające warunki określone w ust. 1.

Art. 12b. 1. Szkolenie, o którym mowa w art. 12a ust. 1 pkt 1, jest
przeprowadzane przez podmiot, który został upoważniony do prowadzenia takiego
szkolenia, w drodze decyzji, przez wojewódzkiego lekarza weterynarii właściwego ze
względu na siedzibę tego podmiotu, a w przypadku osób fizycznych – właściwego ze
względu na miejsce zamieszkania lub miejsce wykonywania działalności
gospodarczej.
2. Wojewódzki lekarz weterynarii, na wniosek podmiotu, o którym mowa w ust.
1, wydaje upoważnienie do prowadzenia szkolenia, jeżeli podmiot spełnia warunki
kadrowe, organizacyjne i techniczne określone w przepisach wydanych na podstawie
ust. 6 pkt 1 oraz przedstawi:
1) szczegółowy program szkolenia zawierający następujące zagadnienia:
a) wymagania i sposób postępowania przy utrzymywaniu kurcząt brojlerów,
b) fizjologię zwierząt, ich potrzeby w zakresie karmienia, pojenia oraz
zachowanie zwierząt i pojęcie stresu,
c) praktyczne aspekty obchodzenia się z kurczętami brojlerami podczas ich
wyłapywania, załadunku i transportu,
d) zasady opieki nad kurczętami brojlerami oraz procedury uśmiercania lub
uboju w nagłych przypadkach,
e) profilaktyczne środki bezpieczeństwa biologicznego;
2) plan realizacji (harmonogram) szkolenia;
3) listę osób, które będą prowadziły szkolenie.
3. Podmioty upoważnione do prowadzenia szkolenia, o którym mowa w art. 12a
ust. 1 pkt 1, wydają zaświadczenia o jego ukończeniu osobom, które uczestniczyły we
wszystkich zajęciach objętych programem szkolenia, co zostało potwierdzone na liście
obecności.
4. Wojewódzki lekarz weterynarii przeprowadza kontrole podmiotu
upoważnionego do prowadzenia szkolenia, o którym mowa w art. 12a ust. 1 pkt 1, w
zakresie spełniania wymagań kadrowych, organizacyjnych i technicznych
umożliwiających przeprowadzenie tego szkolenia i prowadzenia tego szkolenia
zgodnie z jego szczegółowym programem.
5. Wojewódzki lekarz weterynarii może cofnąć, w drodze decyzji, upoważnienie,
o którym mowa w ust. 2, jeżeli w wyniku przeprowadzonej kontroli stwierdzi, że
podmiot nie spełnia warunków kadrowych, organizacyjnych i technicznych
umożliwiających prowadzenie szkolenia, o którym mowa w art. 12a ust. 1 pkt 1, lub
prowadzi to szkolenie niezgodnie z jego szczegółowym programem.
6. Minister właściwy do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia:
1) warunki kadrowe, organizacyjne i techniczne, jakie powinien spełniać podmiot
upoważniony do prowadzenia szkolenia, o którym mowa w art. 12a ust. 1 pkt 1,
mając na względzie zapewnienie właściwego poziomu prowadzenia tego
szkolenia;
2) wzór zaświadczenia, o którym mowa w ust. 3, mając na względzie ujednolicenie
dokumentów potwierdzających odbycie szkolenia, o którym mowa w art. 12a ust.
1 pkt 1.

Art. 12c. Posiadacz kurnika lub opiekunowie przekazują osobom wykonującym
czynności związane z utrzymywaniem kurcząt brojlerów informacje i instrukcje
dotyczące ich utrzymywania, wyłapywania, załadunku i uśmiercania.
Art. 12d. Posiadacz kurnika lub opiekunowie mogą zwiększyć obsadę kurcząt
brojlerów w kurniku, w którym są utrzymywane te kurczęta, jeżeli:
1) są spełnione wymagania dotyczące zwiększenia obsady kurcząt brojlerów w
kurniku, określone w przepisach wydanych na podstawie art. 12 ust. 7;
2) powiadomią o takim zamiarze powiatowego lekarza weterynarii właściwego ze
względu na lokalizację kurnika, w którym są utrzymywane kurczęta brojlery, co
najmniej 15 dni przed umieszczeniem stada w tym kurniku, podając planowany
poziom obsady.

Art. 12e. Minister właściwy do spraw rolnictwa określi, w drodze
rozporządzenia, sposób ustalania poziomu obsady kurcząt brojlerów w kurniku, w
którym są utrzymywane te kurczęta, mając na względzie ujednolicenie sposobu
obliczania łącznej masy żywych kurcząt brojlerów w przeliczeniu na 1 m2 dostępnej
im powierzchni użytkowej.

Art. 12f. 1. Posiadacz kurnika lub opiekunowie prowadzą dla każdego kurnika,
w którym są utrzymywane kurczęta brojlery, dokumentację zawierającą:
1) informacje o:
a) liczbie wprowadzonych kurcząt brojlerów,
b) powierzchni użytkowej,
c) liczbie padłych kurcząt brojlerów stwierdzonej podczas każdej kontroli
i przyczynach ich śmierci,
d) liczbie kurcząt brojlerów uśmierconych i przyczynach ich uśmiercenia,
e) liczbie kurcząt brojlerów pozostałych w stadzie po sprzedaży lub po
uśmierceniu;
2) nazwę mieszańca kurcząt brojlerów, jeżeli jest znana.
2. Dokumentacja, o której mowa w ust. 1, jest przechowywana przez 3 lata od
dnia umieszczenia kurcząt brojlerów w kurniku, w którym są one utrzymywane, i
udostępniana powiatowemu lekarzowi weterynarii.
3. Posiadacz kurnika lub opiekunowie zaopatrują wysyłane do ubojni kurczęta
brojlery, pochodzące z kurnika o zwiększonej obsadzie, w informację zawierającą:
1) nazwę mieszańca kurcząt brojlerów, jeżeli jest znana;
2) wskaźnik śmiertelności dziennej, który oblicza się dzieląc liczbę kurcząt
brojlerów padłych w kurniku tego samego dnia, w tym uśmierconych z powodu
choroby lub z innych przyczyn, przez liczbę kurcząt brojlerów znajdujących się
w kurniku w tym dniu, i mnożąc otrzymaną wartość przez 100;
3) skumulowany wskaźnik śmiertelności dziennej, będący sumą wskaźników
śmiertelności dziennej.

Art. 12g. 1. Podmiot prowadzący ubojnię gromadzi, pod nadzorem urzędowego
lekarza weterynarii w rozumieniu przepisów o kontroli weterynaryjnej w handlu, dane
dotyczące gospodarstwa, z którego pochodzą kurczęta brojlery, kurnika, w którym są
utrzymywane kurczęta brojlery, i liczby kurcząt brojlerów padłych podczas transportu
do ubojni oraz dane i informacje, o których mowa w art. 12f ust. 3 pkt 2 i 3.
2. Urzędowy lekarz weterynarii po przeprowadzeniu kontroli, o której mowa w
art. 5 rozporządzenia (WE) nr 854/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29
kwietnia 2004 r. ustanawiającego szczególne przepisy dotyczące organizacji
urzędowych kontroli w odniesieniu do produktów pochodzenia zwierzęcego
przeznaczonych do spożycia przez ludzi (Dz. Urz. UE L 139 z 30.04.2004, str. 206, z
późn. zm.; Dz. Urz. Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 45, str. 75), i na podstawie
wyników badania poubojowego, określa poziom dobrostanu kurcząt brojlerów, w tym
częstotliwość występowania przypadków kontaktowego zapalenia skóry,
zarobaczenia i chorób ogólnoustrojowych w kurniku, w którym są utrzymywane
kurczęta brojlery, lub w gospodarstwie, z którego pochodziły kurczęta brojlery
poddane ubojowi.
3. W przypadku gdy wyniki badania poubojowego lub dane i informacje, o
których mowa w art. 12f ust. 3 pkt 2 i 3, wskazują na niski poziom dobrostanu,
urzędowy lekarz weterynarii przekazuje informacje zawierające wyniki badania
poubojowego posiadaczowi kurnika lub opiekunom oraz powiatowemu lekarzowi
weterynarii, właściwemu ze względu na lokalizację kurnika, w którym są
utrzymywane kurczęta brojlery.
4. Posiadacz kurnika lub opiekunowie podejmują, pod nadzorem powiatowego
lekarza weterynarii właściwego ze względu na lokalizację kurnika, działania mające
na celu poprawę dobrostanu kurcząt brojlerów.

Art. 12h. 1. Powiatowy lekarz weterynarii przeprowadza kontrole gospodarstw,
w których są utrzymywane kurczęta brojlery, w sposób określony w rozporządzeniu
(WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w
sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z
prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i
dobrostanu zwierząt (Dz. Urz. UE L 165 z 30.04.2004, str. 1, z późn. zm.; Dz. Urz.
UE Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 45, str. 200).
2. Powiatowy lekarz weterynarii, za pośrednictwem wojewódzkiego lekarza
weterynarii, przekazuje Głównemu Lekarzowi Weterynarii informacje o:
1) wynikach kontroli, o których mowa w ust. 1;
2) wynikach badań poubojowych, o których mowa w art. 12g ust. 2, i podjętych
działaniach mających na celu poprawę dobrostanu kurcząt brojlerów.

Art. 12i. 1. Główny Lekarz Weterynarii przekazuje Komisji Europejskiej:
1) sprawozdanie z monitorowania wybranych stad kurcząt brojlerów poddanych
ubojowi w okresie 12 miesięcy;
2) coroczne sprawozdanie z kontroli przeprowadzonych w gospodarstwach, w
których są utrzymywane kurczęta brojlery, wraz z wykazem podjętych działań
mających na celu poprawę dobrostanu tych kurcząt.
2. Sprawozdanie, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, jest przekazywane do dnia 30
czerwca następnego roku.

Art. 12j. Przepisów art. 12a–12i nie stosuje się do:
1) gospodarstw, w których liczba utrzymywanych kurcząt brojlerów jest mniejsza
niż 500 sztuk;
2) gospodarstw utrzymujących wyłącznie stada hodowlane;
3) stad hodowlanych w gospodarstwach utrzymujących zarówno stada hodowlane,
jak i stada produkcyjne;
4) zakładów wylęgu drobiu;
5) kurcząt utrzymywanych w systemie ekstensywnego chowu ściółkowego z
dostępem do wolnego wybiegu, o których mowa w rozporządzeniu Komisji
(WE) nr 543/2008 z dnia 16 czerwca 2008 r. wprowadzającym szczegółowe
przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (WE) nr 1243/2007 w sprawie
niektórych norm handlowych w odniesieniu do mięsa drobiowego (Dz. Urz. UE
L 157 z 17.06.2008, str. 46, z późn. zm.) w załączniku V, w lit. b–e;
6) kurcząt utrzymywanych zgodnie z metodami produkcji ekologicznej w sposób
określony w rozporządzeniu Rady (WE) nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r.
w sprawie produkcji ekologicznej i znakowania produktów ekologicznych
i uchylającym rozporządzenie (EWG) nr 2092/91 (Dz. Urz. UE L 189 z
20.07.2007, str. 1) oraz w przepisach Unii Europejskiej wydanych w trybie tego
rozporządzenia.

Art. 13. 1. Wprowadzenie dotychczas niestosowanej na terytorium
Rzeczypospolitej Polskiej technologii chowu zwierząt wymaga uzyskania zezwolenia
marszałka województwa stwierdzającego, że technologia spełnia wymogi określone
ustawą.
2. Minister Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej3) określi, w drodze
rozporządzenia, warunki, tryb i sposób wydawania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1.

Art. 14. 1. Sposób i warunki używania zwierząt do pracy nie mogą stwarzać
nieuzasadnionego zagrożenia dla ich życia i zdrowia ani zadawać im cierpienia.
2. Zabrania się w szczególności:
1) przeciążania zwierząt;
2) używania do pracy zwierząt chorych lub niedożywionych;
3) używania uprzęży, wędzideł, rzędów wierzchowych, juków, podków, pojazdów
lub narzędzi mogących, ze względu na zły stan techniczny lub niewłaściwą
konstrukcję, spowodować obrażenia ciała lub śmierć zwierzęcia;
4) używania do popędzania zwierząt przedmiotów lub narzędzi, które mogą
spowodować okaleczenie zwierzęcia;
5) zmuszania do wyczerpującego kłusu lub galopu zwierząt ciągnących ładunek;
6) używania do zrywki drewna koni poniżej piątego roku życia.
3. Osoba wykorzystująca zwierzęta do pracy ma obowiązek zapewnić im, w
ciągu każdej doby, wypoczynek dla regeneracji sił, właściwy dla danego gatunku.

Rozdział 4
Zwierzęta wykorzystywane do celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych

Art. 15. 1. Warunki występów, treningów i tresury oraz metody postępowania ze
zwierzętami wykorzystywanymi do celów rozrywkowych, widowiskowych,
filmowych, sportowych i specjalnych nie mogą zagrażać ich życiu i zdrowiu ani powodować cierpienia.
2. Warunki występów zwierząt, o których mowa w ust. 1, muszą być określone
w przygotowanym przez organizatora występu scenariuszu lub odpowiednim
programie zatwierdzonym przez Głównego Lekarza Weterynarii albo wskazaną przez
niego osobę.
3. Zabrania się stosowania wobec zwierząt farmakologicznych i mechanicznych
metod i środków dopingujących.
4. Zwierzęta, o których mowa w ust. 1, powinny mieć zapewniony właściwy
wypoczynek. Zabrania się w szczególności wykorzystywania tych zwierząt
bezpośrednio po transporcie, bez regeneracji wypoczynkowo-ruchowej.
5. Zwierzętom, o których mowa w ust. 1, należy zapewnić opiekę
lekarsko-weterynaryjną.
6. (uchylony)

Art. 16. Zabrania się wykorzystywania zwierząt w widowiskach i sportach
noszących znamiona okrucieństwa, w szczególności zabrania się organizowania walk
z udziałem byków, psów, kogutów.

Art. 17. 1. Do tresury i pokazów dla celów widowiskowo-rozrywkowych mogą
być wykorzystywane tylko zwierzęta urodzone i wychowane w niewoli i tylko takie,
którym mogą być zapewnione warunki egzystencji stosowne do potrzeb danego
gatunku.
2. Tresura zwierząt do celów widowiskowo-rozrywkowych i obronnych nie
może być prowadzona w sposób powodujący ich cierpienie.
3. Nie wolno prowadzić tresury zwierząt wyłącznie w celu zwiększenia ich
agresywności.
4. Zabrania się zmuszania zwierząt do wykonywania czynności, które powodują
ból lub są sprzeczne z ich naturą.
5. Zabrania się działalności menażerii objazdowych.
6. Zabrania się propagowania lub upowszechniania drastycznych scen zabijania,
zadawania cierpienia lub innej przemocy, ze strony człowieka, której ofiarami są
zwierzęta, chyba że sceny te mają na celu napiętnowanie okrutnego zachowania wobec
zwierząt.
7. Do zwierząt, o których mowa w ust. 2, stosuje się odpowiednio przepisy art. 9.
8. Minister właściwy do spraw środowiska w porozumieniu z ministrem
właściwym do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego oraz ministrem
właściwym do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, minimalne
warunki utrzymywania poszczególnych gatunków zwierząt wykorzystywanych do
celów rozrywkowych, widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych, mając
na względzie zapewnienie im właściwej opieki.
9. (uchylony)

Art. 18. 1. Zwierzęta wykorzystywane do celów rozrywkowych,
widowiskowych, filmowych, sportowych i specjalnych mogą być przetrzymywane,
hodowane i prezentowane jedynie w stadninach, cyrkach lub bazach cyrkowych oraz
w miejscach przeznaczonych dla zwierząt wykorzystywanych do celów specjalnych,
pod nadzorem Inspekcji Weterynaryjnej.
2. Przetrzymywanie, hodowla lub prezentacja zwierząt, o których mowa w ust. 1,
musi być wykonywana w sposób gwarantujący bezpieczeństwo ludzi i zwierząt.

Rozdział 5
(uchylony)

Rozdział 6
Zwierzęta wolno żyjące (dzikie)

Art. 21. Zwierzęta wolno żyjące stanowią dobro ogólnonarodowe i powinny
mieć zapewnione warunki rozwoju i swobodnego bytu, z wyjątkiem tych, o których
mowa w art. 33a ust. 1.

Art. 22. 1. Pozyskiwanie zwierząt wolno żyjących (dzikich) w celu
preparowania ich zwłok wymaga zezwolenia marszałka województwa właściwego ze
względu na miejsce wykonywania eksponatów.
2. Zezwolenie, o którym mowa w ust. 1, wydaje się, jeżeli zwłoki zwierząt będą
preparowane wyłącznie w celu naukowym, dydaktycznym lub edukacyjnym.
3. W zezwoleniu ustala się warunki i sposób pozyskiwania zwierząt, o których
mowa w ust. 1, po uzyskaniu opinii starosty właściwego ze względu na miejsce
pozyskiwania tych zwierząt.
4. Przepisów ust. 1–3 nie stosuje się do zwierząt wolno żyjących (dzikich),
których pozyskiwanie regulują odrębne przepisy.
5. Zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, nie wydaje się, a wydane cofa, jeżeli:
1) zachodzi uzasadniona potrzeba ochrony zasobów genetycznych;
2) przemawiają za tym względy sanitarne.
Art. 22a. Pozyskiwanie zwierząt wolno żyjących (dzikich) w celu tworzenia
kolekcji spreparowanych zwłok tych zwierząt wymaga zgody marszałka
województwa właściwego ze względu na miejsce tworzenia takiej kolekcji.
Art. 23. (uchylony)

Rozdział 7
Transport zwierząt

Art. 24. Zasady postępowania w zakresie transportu zwierząt kręgowych są
określone w rozporządzeniu Rady (WE) nr 1/2005 z dnia 22 grudnia 2004 r. w sprawie
ochrony zwierząt podczas transportu i związanych z tym działań oraz zmieniającym
dyrektywy 64/432/EWG i 93/119/WE oraz rozporządzenie (WE) nr 1255/97 (Dz. Urz.
UE L 3 z 05.01.2005, str. 1), zwanym dalej „rozporządzeniem nr 1/2005”.

Art. 24a. Powiatowy lekarz weterynarii wykonuje zadania i uprawnienia
właściwej władzy określone w rozporządzeniu nr 1/2005, w tym:
1) przeprowadza kontrole;
2) wydaje, na wniosek, decyzje w sprawach:
a) zezwoleń, o których mowa w art. 10 i 11 rozporządzenia nr 1/2005,
b) licencji, o których mowa w art. 17 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2005,
c) świadectw zatwierdzenia, o których mowa w art. 18 ust. 1 i art. 19 ust. 1
rozporządzenia nr 1/2005.

Art. 24b. Powiatowy lekarz weterynarii prowadzi rejestry, o których mowa w
art. 13 ust. 3 i 4, art. 18 ust. 3 i art. 19 ust. 3 i 4 rozporządzenia nr 1/2005, oraz
przekazuje Głównemu Lekarzowi Weterynarii, za pośrednictwem wojewódzkiego
lekarza weterynarii, informacje zawarte w tych rejestrach, w tym informacje o każdej
zmianie stanu faktycznego lub prawnego w nich ujawnionego.

Art. 24c. 1. Szkolenia osób, o których mowa w art. 6 ust. 4 i 5 oraz art. 9 ust. 2
lit. a rozporządzenia nr 1/2005, prowadzi się po uzyskaniu upoważnienia powiatowego
lekarza weterynarii właściwego ze względu na miejsce prowadzenia szkolenia.
2. Powiatowy lekarz weterynarii, w drodze decyzji, udziela upoważnienia do
prowadzenia szkolenia osób, o których mowa w art. 6 ust. 4 lub 5 lub art. 9 ust. 2 lit.
a rozporządzenia nr 1/2005, jeżeli podmiot zamierzający je prowadzić przedstawi:
1) program szkolenia uwzględniający zakres określony w załącznikach I, II lub IV
do rozporządzenia nr 1/2005;
2) plan realizacji szkolenia;
3) listę osób wyznaczonych do prowadzenia szkolenia.

Art. 24d. W przypadku szkolenia osób, o których mowa w art. 6 ust. 5
rozporządzenia nr 1/2005, powiatowy lekarz weterynarii właściwy ze względu na
miejsce prowadzenia szkolenia powołuje komisję egzaminacyjną w celu
przeprowadzenia egzaminu kończącego szkolenie.
Art. 24e. 1. Podmiot upoważniony do prowadzenia szkolenia, niezwłocznie po
zakończeniu szkolenia, albo komisja egzaminacyjna, niezwłocznie po
przeprowadzeniu egzaminu kończącego szkolenie, sporządza protokół, który
następnie przekazuje powiatowemu lekarzowi weterynarii właściwemu ze względu na
miejsce prowadzenia szkolenia.
2. Powiatowy lekarz weterynarii, po otrzymaniu protokołu, o którym mowa w
ust. 1, wydaje:
1) zaświadczenia albo
2) licencje – w przypadku osób, o których mowa w art. 6 ust. 5 rozporządzenia
nr 1/2005
– potwierdzające kwalifikacje w zakresie transportu lub obsługi zwierząt.

Art. 24f. Minister właściwy do spraw rolnictwa, w drodze rozporządzenia,
określi:
1) tryb powoływania komisji egzaminacyjnej, o której mowa w art. 24d, oraz
kwalifikacje osób wchodzących w jej skład,
2) sposób przeprowadzania egzaminu kończącego szkolenie osób, o których mowa
w art. 6 ust. 5 rozporządzenia nr 1/2005,
3) zakres informacji zawartych w protokole, o którym mowa w art. 24e ust. 1,
4) wzory zaświadczeń, o których mowa w art. 24e ust. 2 pkt 1
– mając na względzie zapewnienie uzyskania odpowiednich kwalifikacji w zakresie
ochrony zwierząt w czasie transportu, w tym uzyskanie przez osoby przeszkolone
wiedzy i umiejętności w zakresie, o którym mowa w załącznikach I, II lub IV do
rozporządzenia nr 1/2005.

Art. 24g. Koszty szkolenia ponoszą odpowiednio przewoźnicy, o których mowa
w art. 6 ust. 4 rozporządzenia nr 1/2005, albo operatorzy punktów gromadzenia, o
których mowa w art. 9 ust. 2 rozporządzenia nr 1/2005.

Art. 25. Prowadzący pojazd mechaniczny, który potrącił zwierzę, obowiązany
jest, w miarę możliwości, do zapewnienia mu stosownej pomocy lub zawiadomienia
jednej ze służb, o których mowa w art. 33 ust. 3.

Art. 26. (uchylony)

Rozdział 8
Zabiegi na zwierzętach

Art. 27. 1. Zabiegi lekarsko-weterynaryjne na zwierzętach są dopuszczalne dla
ratowania ich życia lub zdrowia oraz dla koniecznego ograniczenia populacji i mogą
być przeprowadzane wyłącznie przez osoby uprawnione.
2. Zabiegi lekarsko-weterynaryjne i zootechniczne lub inne zabiegi wynikające z
technologii produkcji mogą być wykonywane na zwierzętach wyłącznie przez osoby
posiadające kwalifikacje określone odrębnymi przepisami, z zachowaniem koniecznej
ostrożności, w sposób zapewniający ograniczenie cierpień i stresu zwierzęcia.
3. Zabiegi powodujące ból wykonuje się w znieczuleniu ogólnym albo
miejscowym, z wyjątkiem tych zabiegów, które według zasad sztuki weterynaryjnej
wykonuje się bez znieczulenia.

Rozdział 9
(uchylony)

Rozdział 10
Ubój, uśmiercanie i ograniczenie populacji zwierząt

Art. 33. 1. (uchylony)
1a. Uśmiercanie zwierząt może odbywać się wyłącznie w sposób humanitarny
polegający na zadawaniu przy tym minimum cierpienia fizycznego i psychicznego.
1b. Jeżeli Generalny Dyrektor Ochrony Środowiska lub regionalny dyrektor
ochrony środowiska wydał zezwolenie na zabicie zwierząt objętych ochroną
gatunkową, mogą one być uśmiercone przy użyciu broni myśliwskiej przez osoby
uprawnione do posiadania tej broni.
2. Jeżeli zachodzą przyczyny, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, zwierzę może
być uśmiercone bez zgody właściciela na podstawie orzeczenia lekarza weterynarii.
Ustalenie właściciela i uzyskanie jego zgody nie dotyczy zwierząt chorych na choroby
podlegające obowiązkowi zwalczania na podstawie ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o
ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt.
3. W przypadku konieczności bezzwłocznego uśmiercenia, w celu zakończenia
cierpień zwierzęcia, potrzebę jego uśmiercenia stwierdza lekarz weterynarii, członek
Polskiego Związku Łowieckiego, inspektor organizacji społecznej, której statutowym
celem działania jest ochrona zwierząt, funkcjonariusz Policji, straży ochrony kolei,
straży gminnej, Straży Granicznej, pracownik Służby Leśnej lub Służby Parków
Narodowych, strażnik Państwowej Straży Łowieckiej, strażnik łowiecki lub strażnik
Państwowej Straży Rybackiej.
3a. Gdy bezzwłoczne uśmiercenie zwierzęcia jest niezbędne do realizacji zadań
związanych z ochroną przyrody na obszarze parku narodowego, potrzebę uśmiercenia
zwierzęcia stanowiącego zagrożenie stwierdza w decyzji administracyjnej dyrektor
parku narodowego, na którego obszarze znajduje się to zwierzę. Uprawnionymi do
wykonania decyzji są upoważnieni przez dyrektora parku narodowego pracownicy
wchodzący w skład Służby Parków Narodowych.
4. W razie konieczności bezzwłocznego uśmiercenia, czynność tę dokonuje się
przez:
1) podanie środka usypiającego – przez lekarza weterynarii;
2) zastrzelenie zwierzęcia wolno żyjącego (dzikiego) – przez osobę uprawnioną do
użycia broni palnej.
Art. 33a. 1. W przypadku gdy zwierzęta stanowią nadzwyczajne zagrożenie dla
życia, zdrowia lub gospodarki człowieka, w tym gospodarki łowieckiej, dopuszcza się
podjęcie działań mających na celu ograniczenie populacji tych zwierząt.
2. Sejmik województwa, po zasięgnięciu opinii regionalnej rady ochrony
przyrody, organizacji społecznej, której statutowym celem działania jest ochrona
zwierząt, oraz Polskiego Związku Łowieckiego, określi, w drodze uchwały, miejsce,
warunki, czas i sposoby ograniczenia populacji zwierząt, o których mowa w ust. 1.
3. Dzierżawca lub zarządca obwodu łowieckiego może podjąć działania
zapobiegające wałęsaniu się psów na terenie obwodu poprzez:
1) pouczenie właściciela psa o obowiązku sprawowania kontroli nad zwierzęciem;
2) odłowienie psa i dostarczenie go właścicielowi, a jeżeli ustalenie tej osoby nie
jest możliwe dostarczenie do schroniska dla zwierząt; odłowienie i dostarczenie
psa odbywa się na koszt właściciela.

Art. 33b. 1. Jeżeli na skutek stosowania nakazów, zakazów i ograniczeń
wydanych na podstawie przepisów o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu
chorób zakaźnych zwierząt, z uwagi na wzrost liczby lub masy lub wiek zwierząt
utrzymywanych w gospodarstwie nie jest możliwe spełnianie przy utrzymywaniu tych
zwierząt warunków lub wymagań określonych w przepisach wydanych na podstawie
art. 12 ust. 7 lub 8, powiatowy lekarz weterynarii może, w drodze decyzji, nakazać
zabicie lub ubój tych zwierząt.
2. Za zwierzęta gospodarskie zabite lub poddane ubojowi z nakazu powiatowego
lekarza weterynarii, o którym mowa w ust. 1, przysługuje odszkodowanie ze środków
budżetu państwa przeznaczonych na zwalczanie chorób zakaźnych zwierząt.
3. Do odszkodowania, o którym mowa w ust. 2, stosuje się odpowiednio przepisy
art. 49 ust. 2–4, 7, 8 i 10–12 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia
zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt oraz przepisy wydane na
podstawie art. 49 ust. 13 tej ustawy.

Art. 34. 1. Zwierzę kręgowe w ubojni może zostać uśmiercone tylko po
uprzednim pozbawieniu świadomości przez osoby posiadające odpowiednie
kwalifikacje.
2. W ubojni wyodrębnia się pomieszczenie do przetrzymywania zwierząt oraz
pomieszczenie do ogłuszania i wykrwawiania zwierząt.
3. W uboju domowym zwierzęta kopytne mogą być uśmiercane tylko po
uprzednim ich pozbawieniu świadomości przez przyuczonego ubojowca.
4. Zabrania się:
1) uśmiercania zwierząt w okresie stanowiącym 10% czasu trwania ciąży dla
danego gatunku, bezpośrednio poprzedzającym planowany termin porodu, oraz
48 godzin po porodzie, z wyjątkiem:
a) uśmiercania zwierząt w przypadkach określonych w ustawie z dnia 15
stycznia 2015 r. o ochronie zwierząt wykorzystywanych do celów
naukowych lub edukacyjnych,
b) konieczności bezzwłocznego uśmiercenia,
c) wydania przez powiatowego lekarza weterynarii decyzji nakazującej zabicie
lub ubój zwierząt na podstawie art. 44 ust. 1 pkt 4, art. 48b ust. 1 i 3 oraz
art. 57e ust. 4 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt
oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt;
2) uboju lub uśmiercania zwierząt kręgowych przy udziale dzieci lub w ich
obecności;
3) wytrzewiania (patroszenia), oparzania, zdejmowania skóry, wędzenia i
oddzielania części zwierząt stałocieplnych, przed ustaniem odruchów
oddechowych i mięśniowych.
5. (uchylony)
6. Minister właściwy do spraw rolnictwa określi, w drodze rozporządzenia:
1) kwalifikacje osób uprawnionych do zawodowego uboju,
2) warunki wyładunku, przemieszczania, przetrzymywania, unieruchamiania w
celu dokonania uboju lub uśmiercenia zwierząt,
3) warunki i metody uboju i uśmiercania zwierząt stosownie do gatunku
– mając na względzie zapewnienie humanitarnego traktowania zwierząt podczas ich
uboju lub uśmiercania.

Rozdział 10a
Nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie zwierząt

Art. 34a. 1. Inspekcja Weterynaryjna sprawuje nadzór nad przestrzeganiem
przepisów o ochronie zwierząt.
2. W zakresie wykonywania nadzoru, o którym mowa w ust. 1, pracownicy
Inspekcji Weterynaryjnej oraz osoby wyznaczone przez organy tej Inspekcji posiadają
uprawnienia określone w ustawie z dnia 29 stycznia 2004 r. o Inspekcji
Weterynaryjnej (Dz. U. z 2021 r. poz. 306).
3. Organizacje społeczne, których statutowym celem działania jest ochrona
zwierząt, mogą współdziałać z Inspekcją Weterynaryjną w sprawowaniu nadzoru, o
którym mowa w ust. 1.
4. (uchylony)
5. Do kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy stosuje się przepisy
rozdziału 5 ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.

Rozdział 11
Przepisy karne

Art. 35. 1. Kto zabija, uśmierca zwierzę albo dokonuje uboju zwierzęcia
z naruszeniem przepisów art. 6 ust. 1, art. 33 lub art. 34 ust. 1–4
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.
1a. Tej samej karze podlega ten, kto znęca się nad zwierzęciem.
2. Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 lub 1a działa ze szczególnym
okrucieństwem
podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do lat 5.
3. W razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1, 1a lub 2 sąd orzeka
przepadek zwierzęcia, jeżeli sprawca jest jego właścicielem.
3a. Sąd może orzec tytułem środka karnego zakaz posiadania wszelkich zwierząt
albo określonej kategorii zwierząt w razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1
lub 1a.
3b. Sąd orzeka tytułem środka karnego zakaz posiadania wszelkich zwierząt albo
określonej kategorii zwierząt w razie skazania za przestępstwo określone w ust. 2.
4. Jeżeli sprawca popełnił przestępstwo, o którym mowa w ust. 1 lub 1a,
w związku z wykonywaniem zawodu, prowadzeniem działalności lub wykonywaniem
czynności wymagających zezwolenia, które są związane z wykorzystywaniem
zwierząt lub oddziaływaniem na nie, sąd może orzec tytułem środka karnego zakaz:
1) wykonywania wszelkich lub określonych zawodów,
2) prowadzenia wszelkiej lub określonej działalności lub
3) wykonywania wszelkich lub określonych czynności wymagających zezwolenia
– które są związane z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie.
4a. Jeżeli sprawca popełnił przestępstwo, o którym mowa w ust. 2, w związku
z wykonywaniem zawodu, prowadzeniem działalności lub wykonywaniem czynności
wymagających zezwolenia, które są związane z wykorzystywaniem zwierząt lub
oddziaływaniem na nie, sąd orzeka tytułem środka karnego zakaz:
1) wykonywania wszelkich lub określonych zawodów,
2) prowadzenia wszelkiej lub określonej działalności lub
3) wykonywania wszelkich lub określonych czynności wymagających zezwolenia
– które są związane z wykorzystywaniem zwierząt lub oddziaływaniem na nie.
4b. Zakazy wymienione w ust. 3a–4a orzeka się w latach, od roku do lat 15.
4c. Sąd może orzec przepadek przedmiotów, które służyły lub były przeznaczone
do popełnienia przestępstwa, chociażby nie stanowiły one własności sprawcy, jeżeli
ich właściciel lub inna osoba uprawniona do dysponowania nimi na podstawie
towarzyszących okoliczności przewidywała albo mogła przewidzieć, że mogą one
zostać użyte do popełnienia przestępstwa.
5. W razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1, 1a lub 2, sąd orzeka
nawiązkę w wysokości od 1000 zł do 100 000 zł na wskazany cel związany z ochroną
zwierząt.
6. Umarzając warunkowo postępowanie karne, sąd może orzec zakaz posiadania
wszelkich zwierząt albo określonej kategorii zwierząt do lat 2.

Art. 36. (uchylony)

Art. 37. 1. Kto narusza nakazy albo zakazy określone w art. 9, art. 10a ust. 1–3,
art. 11 ust. 3, art. 12 ust. 1–6, art. 13 ust. 1, art. 14, art. 15 ust. 1–5, art. 16, art. 17 ust.
1–7, art. 18, art. 22 ust. 1, art. 22a, art. 25 lub art. 27
podlega karze aresztu albo grzywny.
2. Usiłowanie, podżeganie i pomocnictwo do czynu określonego w ust. 1 jest
karalne.
3. W razie ukarania za wykroczenie, o którym mowa w ust. 1, można orzec
przepadek narzędzi lub przedmiotów służących do popełnienia wykroczenia oraz
przedmiotów z niego pochodzących, jak również można orzec przepadek zwierzęcia.
4. W razie popełnienia wykroczenia, o którym mowa w ust. 1, można orzec
nawiązkę w wysokości do 1000 zł na cel związany z ochroną zwierząt.

Art. 37a. 1. Kto prowadzi hodowlę lub utrzymuje psa rasy uznawanej za
agresywną bez wymaganego zezwolenia,
podlega karze aresztu lub grzywny.
2. W razie ukarania za wykroczenie, o którym mowa w ust. 1, można orzec
przepadek zwierzęcia.

Art. 37b. 1. Kto, będąc przewoźnikiem w rozumieniu art. 2 lit. x rozporządzenia
nr 1/2005:
1) transportuje zwierzęta bez dokumentów, o których mowa w art. 4, art. 10 i art.
11 rozporządzenia nr 1/2005, lub
2) transportuje zwierzęta bez licencji, o której mowa w art. 17 ust. 2 rozporządzenia
nr 1/2005, lub
3) transportuje zwierzęta bez świadectw zatwierdzenia, o których mowa w art. 18
ust. 1 albo art. 19 ust. 1 rozporządzenia nr 1/2005, lub
4) nie zapewnia transportowanym zwierzętom warunków, o których mowa w
załączniku I do rozporządzenia nr 1/2005, lub
5) nie wypełnia obowiązku określonego w art. 6 ust. 4 i 6 rozporządzenia nr 1/2005,
podlega karze aresztu lub grzywny.
2. Kto, będąc:
1) opiekunem w rozumieniu art. 2 lit. k rozporządzenia nr 1/2005, nie wypełnia
obowiązków określonych w art. 8 tego rozporządzenia,
2) operatorem punktu gromadzenia zwierząt, nie wypełnia obowiązków
określonych w art. 9 rozporządzenia nr 1/2005,
podlega karze aresztu lub grzywny.

Art. 37ba. Grzywny, o których mowa w art. 37b, pobierane przez organy
Inspekcji Transportu Drogowego stanowią wpływy Funduszu rozwoju przewozów
autobusowych, o którym mowa w ustawie z dnia 16 maja 2019 r. o Funduszu rozwoju
przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (Dz. U. z 2021 r.
poz. 717, 802 i 2165).

Art. 37c. (uchylony)

Art. 37d. 1. Kto:
1) będąc posiadaczem kurnika nie zapewnia sprawowania opieki nad kurczętami
brojlerami przez osoby spełniające warunki, o których mowa w art. 12a ust. 1,
2) zwiększa obsadę kurcząt brojlerów wbrew wymaganiom określonym w art. 12d,
3) nie prowadzi dokumentacji, o której mowa w art. 12f ust. 1, lub prowadzi ją
niezgodnie z tym przepisem,
4) nie przechowuje lub nie udostępnia dokumentacji, o której mowa w art. 12f ust.
1, zgodnie z przepisem art. 12f ust. 2,
5) nie zaopatruje wysyłanych do ubojni kurcząt brojlerów pochodzących z kurnika
o zwiększonej obsadzie w informacje, o których mowa w art. 12f ust. 3
– podlega karze grzywny.
2. Orzekanie w sprawach, o których mowa w ust. 1, następuje w trybie przepisów
Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Art. 37e. 1. Kto narusza zakazy określone w art. 10b ust. 1 podlega karze
grzywny.
2. Orzekanie w sprawach, o których mowa w ust. 1, następuje w trybie przepisów
Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia.

Art. 38. 1. Sąd przekazuje zawiadomienie o wydanym prawomocnym
orzeczeniu o przepadku zwierzęcia organizacji społecznej, której statutowym celem
działania jest ochrona zwierząt, biorącej udział w postępowaniu lub innej organizacji
o takim samym statutowym celu działania.
2. Organizacja społeczna, o której mowa w ust. 1, po otrzymaniu zawiadomienia
jest obowiązana powiadomić niezwłocznie powiatowego lekarza weterynarii o
wejściu w posiadanie zwierzęcia.
3. Po otrzymaniu powiadomienia, o którym mowa w ust. 2, powiatowy lekarz
weterynarii niezwłocznie przeprowadza badanie zwierzęcia.
4. Organizacja społeczna, o której mowa w ust. 2, przekazuje zwierzę
nieodpłatnie:
1) schronisku dla zwierząt, jeżeli jest to zwierzę domowe, lub
2) gospodarstwu rolnemu wskazanemu przez wójta (burmistrza, prezydenta
miasta), jeżeli jest to zwierzę gospodarskie, lub
3) ogrodowi zoologicznemu lub schronisku dla zwierząt, jeżeli jest to zwierzę
laboratoryjne lub zwierzę wykorzystywane do celów rozrywkowych,
widowiskowych, filmowych, sportowych lub utrzymywane w ogrodach
zoologicznych.
5. Przekazanie zwierzęcia, o którym mowa w ust. 4, następuje za zgodą
podmiotu, któremu zwierzę ma być przekazane.
6. W przypadku braku zgody, o której mowa w ust. 5, lub wystąpienia innych
okoliczności uniemożliwiających przekazanie zwierzęcia podmiotom, o których
mowa w ust. 4, zwierzę może zostać nieodpłatnie przekazane innej osobie prawnej lub
jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej albo osobie fizycznej,
która zapewni mu właściwą opiekę.
7. Z przekazania zwierzęcia sporządza się protokół, który zawiera:
1) datę przekazania zwierzęcia;
2) nazwę, siedzibę i adres organizacji społecznej przekazującej zwierzę;
3) nazwę i siedzibę osoby prawnej lub innej jednostki organizacyjnej albo imię,
nazwisko, miejsce zamieszkania i adres osoby fizycznej, której zwierzę jest
przekazywane;
4) określenie gatunku, wieku i płci zwierzęcia;
5) informację o stanie zdrowia zwierzęcia.
8. Koszty wykonania orzeczenia o przepadku zwierzęcia ponosi skazany.

Art. 38a. 1. W razie orzeczenia zakazu posiadania wszelkich zwierząt albo
określonej kategorii zwierząt, sąd wyznacza sprawcy odpowiedni termin na
przekazanie zwierząt w posiadanie innej osobie lub instytucji i poinformowanie o tym
sądu.
2. W razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu i stwierdzenia przez
sąd, że skazany wbrew zakazowi jest posiadaczem zwierzęcia, sąd wydaje
postanowienie o czasowym odebraniu skazanemu tego zwierzęcia.
3. Odpis postanowienia przesyła się właściwemu ze względu na miejsce pobytu
zwierzęcia wójtowi (burmistrzowi, prezydentowi miasta) w celu wykonania.
4. Wójt (burmistrz, prezydent miasta) wydaje decyzję, w której określa miejsce
przekazania zwierzęcia, o którym mowa w art. 7 ust. 1.
5. Przepisy art. 7 ust. 1a–5 stosuje się odpowiednio.
6. Przepisy ust. 1–5 stosuje się również w sytuacji, gdy skazany wejdzie
w posiadanie zwierzęcia w okresie trwania zakazu.
7. W razie skazania za przestępstwo polegające na niestosowaniu się do
orzeczonego przez sąd zakazu posiadania wszelkich zwierząt albo określonej kategorii
zwierząt, o którym mowa w art. 244 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny
(Dz. U. z 2021 r. poz. 2345 i 2447), sąd orzeka przepadek zwierzęcia.

Art. 38b. 1. W razie orzeczenia zakazu, o którym mowa w art. 35 ust. 4 lub 4a,
przepis art. 84 § 1 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny oraz przepisy
art. 180, art. 181, art. 183, art. 184, art. 185 i art. 186a ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r.
– Kodeks karny wykonawczy (Dz. U. z 2021 r. poz. 53, 472, 1236 i 2054 oraz z 2022
r. poz. 22) stosuje się odpowiednio.
2. W razie orzeczenia zakazu wykonywania określonych zawodów, prowadzenia
określonej działalności lub wykonywania określonych czynności, o którym mowa
w art. 35 ust. 4 lub 4a, sąd przesyła odpis wyroku także powiatowemu lekarzowi
weterynarii, właściwemu dla miejsca zamieszkania skazanego.

Art. 39. W sprawach o przestępstwa określone w art. 35 ust. 1, 1a lub 2 oraz
wykroczenia określone w art. 37, a także w postępowaniu w sprawach nieletnich o
czyn karalny określony w art. 35 ust. 1, 1a lub 2, prawa pokrzywdzonego może
wykonywać organizacja społeczna, której statutowym celem działania jest ochrona
zwierząt.

Art. 40. Organizacje społeczne, których statutowym celem działania jest
ochrona zwierząt, mogą współdziałać z właściwymi instytucjami państwowymi i
samorządowymi w ujawnianiu oraz ściganiu przestępstw i wykroczeń określonych
w ustawie.

Rozdział 12

Zmiany w przepisach obowiązujących, przepisy przejściowe i końcowe
Art. 41. (pominięty)
Art. 42. (pominięty)
Art. 43. Traci moc rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 marca
1928 r. o ochronie zwierząt (Dz. U. z 1932 r. poz. 417, z 1969 r. poz. 95, z 1971 r. poz.
115 oraz z 1997 r. poz. 554).
Art. 44. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia5)
, z tym
że przepis art. 12 ust. 4 oraz art. 34 ust. 3 w zakresie wykonywania uboju przez
przyuczonego ubojowca wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 1999 r.